สรุปเหตุการณ์เสียชีวิต รศ.ดร.ภาณุวรรณ กับชีวิต10ปีที่ต้องอยู่กับPM2.5

สรุปเหตุการณ์การเสียชีวิตของ รศ.ดร.ภาณุวรรณ จันทวรรณกูร นักวิจัยผู้เชี่ยวชาญด้านผึ้ง เสียชีวิตด้วยมะเร็งปอด นำมาสู่การถอดบทเรียนชีวิตคนเชียงใหม่ หลังถูกขนานนามว่า 'เมืองจมฝุ่น (PM2.5)' มา10 กว่าปีแล้ว และเป็นไปได้มากน้อยแค่ไหนที่เชียงใหม่จะไม่มีฝุ่นเหมือนเมื่อก่อน

1. วันที่ 18 มี.ค. 2565 วงการวิทยาศาสตร์และสิ่งแวดล้อมไทยต้องสูญเสีย รศ.ดร.ภาณุวรรณ จันทวรรณกูร นักวิจัยผู้เชี่ยวชาญด้านผึ้ง อาจารย์ประจำภาค วิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

2. รศ.ดร.ภาณุวรรณ สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขาชีววิทยา (เกียรตินิยมอันดับหนึ่งเหรียญทอง) จากคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในปี พ.ศ. 2538 และสำเร็จการศึกษาระดับปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขา จุลชีววิทยา จาก Cardiff University สหราชอาณาจักร ในปี พ.ศ. 2542 ได้รับทุนการศึกษาและทุนวิจัย ดังนี้
- โครงการพัฒนาและส่งเสริมผู้มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (พสวท.) ปี พ.ศ. 2535-2542
- ทุนวิจัยหลังปริญญาเอก Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology of Japan ประเทศญี่ปุ่น ปี พ.ศ. 2543-2544
- ทุนวิจัยหลังปริญญาเอก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย ปี พ.ศ. 2544-2546 และทุนเพิ่มขีดความสามารถด้านการวิจัยของอาจารย์รุ่นกลางในสถาบันอุดมศึกษา สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย ปี พ.ศ. 2549-ปัจจุบัน
- ทุนวิจัยระยะสั้น
- หน่วยวิจัยผึ้งแห่งชาติ ห้องปฏิบัติการกลาง สหราชอาณาจักร ปี พ.ศ. 2548 และ RIKEN ประเทศญี่ปุ่น ปี พ.ศ. 2551 สนับสนุนโดยสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาและทุน Hitachi research fellowship ปี พ.ศ. 2552

7. ขณะที่วันนี้ (19 มี.ค. 65) นายวราวุธ ศิลปะอาชา รมว.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ลงพื้นที่ จ.เชียงใหม่ ได้มอบนโยบายและข้อสั่งการการป้องกันแก้ไขปัญหาไฟป่า หมอกควันและPM2.5 ในพื้นที่ 17 จังหวัดภาคเหนือ

8. แน่นอนว่าเป็นภารกิจของรัฐบาล ทุกๆ ปีที่จะต้องหาวิธีรับมือและดำเนินการแก้ปัญหา ย้อนกลับไปเมื่อปีก่อนๆ ที่ผ่านมา พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี นั่งหัวโต๊ะเป็นประธานการประชุม คณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติสั่งยกระดับปัญหา PM2.5 เป็นวาระแห่งชาติ ปี 2564 พล.อ.ประวิตร เคยบอกว่า "ปัญหาฝุ่น PM2.5 ปีหน้าต้องดีกว่าปีนี้ 20%" ขณะที่ประชาชนอยากให้แก้ปัญหาจริงจัง ไม่ใช่แก้ปัญหาแบบ ‘ไฟไหม้ฟาง'

9. ศ.นพ.ขวัญชัย ศุภรัตน์ภิญโญ ผอ.สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวในการประชุมเครือข่ายสภาลมหายใจภาคเหนือ (สภน.) ครั้งที่ 1/19 มี.ค. 65 ณ ห้องทิพย์พิมาน โรงแรมเชียงใหม่แกรนด์วิว จังหวัดเชียงใหม่ ว่า จังหวัดเชียงใหม่มีปัญหามลพิษทางอากาศต่อเนื่องมายาวนานตั้งแต่ปี 2550 - 2565 ยิ่งช่วงระยะ 10 ปีให้หลัง PM2.5 ชัดเจนมากขึ้น หากเปรียบเทียบกับการสูบบุหรี่ที่เข้าไปในปอดโดยตรง PM2.5 ถือว่ารุนแรงมาก ก่อให้เกิดผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อม ถ้าทางอ้อมสารโลหะหนักบนผิวของฝุ่นจิ๋วเมื่อเข้าปอดก็สามารถก่อให้เกิดมะเร็งได้ทันที พิสูจน์ได้ว่ามลภาวะทางอากาศเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดโรคมะเร็งปอด ซึ่งยอมรับว่าพบเจอผู้ป่วยกรณีนี้อยู่เรื่อยมา ส่วนผลกระทบโดยตรงเมื่อฝุ่นจิ๋วเมื่อเข้าไปในปอดโดยเฉพาะฤดูหมอกควันจะมีคนป่วยด้วยระบบทางเดินหายใจเพิ่มขึ้นจนเกิดการเสียชีวิตได้

11. ฐานข้อมูลเฝ้าระวังโรคที่เกี่ยวข้องกับมลพิษทางอากาศ (HDC) ของกระทรวงสาธารณสุขในปี 2564 มีรายงานจำนวนเด็กอายุ 0-9 ปี ป่วยด้วยโรคที่เกี่ยวข้องกับมลพิษทางอากาศ ในพื้นที่ 8 จังหวัดภาคเหนือ จำนวน 27,550 ราย ซึ่ง จ.แม่ฮ่องสอน มีจำนวนถึง 2,688 ราย โดยกิจกรรมนอกบ้านของเด็กๆ เช่น การวิ่งเล่น กระโดด ปีนป่าย ทั้งที่สนามเด็กเล่น สนามกีฬา และลานกิจกรรม สูดอากาศที่มี PM2.5 ปะปนโดยไม่รู้ตัว

13. สภาลมหายใจภาคเหนือ - เชียงใหม่ จับมือ กรีนพีซ - Enlaw จะร่วมกันเป็นโจทก์ยื่นฟ้องคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และ กระทรวงอุตสาหกรรม ฐานละเลยการปฎิบัติหน้าที่ โดยทั้งหมดเตรียมที่จะเดินทางไปยื่นฟ้องต่อศาลปกครองกลาง ในวันอังคารที่ 22 มี.ค. 2565 เวลา 11.00 น. เพื่อขอให้ศาลมีคำสั่งให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเร่งทำหน้าที่ตามกฎหมาย แก้ไขปัญหา PM2.5 อย่างเป็นรูปธรรม และหยุดละเมิดสิทธิในการเข้าถึงอากาศสะอาด อันเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนทุกคน
PM2.5 ยิ่งเพิ่มสูงขึ้นชีวิตประชากรจะยิ่งสั้นลง