พบต้นตอไวรัสเอดส์จาก ชิมแปนซี ในแคเมอรูน

โดย ผู้จัดการออนไลน์ 29 พฤษภาคม 2549 13:26 น.

เอเจนซี ทีมนักวิจัยสหรัฐฯ เก็บ มูล ลิงตามสถานที่ต่างๆ ไปศึกษาหาร่องรอยไวรัสเอดส์ พบชิมแปนซีในแคเมอรูนน่าจะเป็นต้อตอของเชื้อเอชไอวีในคน สอดคล้องกับงานวิจัยก่อนๆ ที่เชื่อว่ามนุษย์ได้เชื้อเอดส์จากลิง แต่โรคดังกล่าวระบาดครั้งแรกที่คองโก น่าจะเป็นเพราะแม่น้ำที่เชื่อมต่อกันระหว่าง 2 ประเทศ

วารสารไซน์ (Science) ลงพิมพ์ผลการศึกษาของคณะนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยแอละแบมาที่เมืองเบอร์มิงแฮมในสหรัฐ (University of Alabama at Birmingham) วิจัยพบว่าเชื้อไวรัสเอชไอวีที่เป็นสาเหตุของโรคเอดส์มีต้นตอมาจากลิงป่าในแคเมอรูน จากนั้นจึงระบาดในคนทั่วแอฟริกาและระบาดทั่วโลกในที่สุด

งานวิจัยชิ้นนี้ สนับสนุนผลการศึกษาอื่นที่สันนิษฐานว่า คนติดเชื้อไวรัสเอชไอวีจากการกินลิงชิมแปนซี โดยผลการศึกษานี้ชี้ว่าลิงชิมแปนซีกลุ่มที่เป็นต้นตอของเชื้อเอชไอวีอยู่ในแคเมอรูน แต่การระบาดไปเริ่มที่กรุงกินชาซา (Kinshasa) เมืองหลวงของสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก (Democratic Republic of Congo) หรือซาอีร์เดิม (Zaire) และกรุงบราซซาวิล (Brazzaville) เมืองหลวงของสาธารณรัฐคองโก ที่อยู่ฝั่งตรงกันข้ามของแม่น้ำคองโก

ทั้งนี้ เชื้อไวรัสเอดส์ในคนเป็นเชื้อเอชไอวี (HIV) ขณะที่ในลิงเป็นเชื้อเอสไอวี (SIV) ที่ไม่เป็นอันตรายต่อลิง คณะนักวิจัยชุดนี้ต้องการพิสูจน์ว่านอกจากเชื้อเอสไอวีจะอยู่ในตัวลิงแล้ว ยังพบได้ตามป่าด้วย จึงได้เก็บตัวอย่างมูลลิง 599 ตัวอย่าง ตามสถานที่ต่าง ๆ 10 แห่งไปตรวจ

ในตัวอย่างมีดีเอ็นเอที่บ่งชี้ลิงแต่ละตัว ผลตรวจพบเชื้อไวรัสในลิง 16 ตัวจาก 5 แห่ง ลิงบางแห่งติดเชื้อเอสไอวีถึงร้อยละ 35 นอกจากนี้ ยังพบว่าเชื้อแยกเป็นหลากหลายสายพันธุ์ย่อย บางสายพันธุ์ย่อยมีความใกล้เคียงกับเชื้อเอชไอวีในคนอย่างมาก และลิงที่อยู่คนละฝั่งแม่น้ำก็ติดเชื้อต่างสายพันธุ์ย่อย

นักวิจัยสันนิษฐานว่า เชื้อต้นตอจากทางใต้ของแคเมอรูนไปถึงคองโกได้ เพราะแม่น้ำสายหนึ่งที่ไหลจากแคเมอรูนไปยังแม่น้ำคองโกอาจเป็นตัวพาเชื้อไปสู่คน

อย่างไรก็ดี ยังไม่ทราบว่าเชื้อติดต่อจากลิงสู่คนได้อย่างไร อาจเกิดจากลิงติดเชื้อกัดนายพราน เพราะต้องมีการสัมผัสเลือดและสารคัดหลั่งที่มีเชื้อเท่านั้น จึงจะติดต่อได้ ไม่สามารถติดต่อง่าย ๆ เพียงแค่การเลี้ยงลิงหรือใช้ห้องน้ำร่วมกับผู้ติดเชื้อ