พระราชประวัติ สมเด็จพระพันปีหลวง พระราชินีคู่พระบารมี แห่งรัชกาลที่ 9

พระราชประวัติ

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เป็นพระบรมราชินีนาถในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชสมภพเมื่อวันศุกร์ที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2475 ทรงเป็นพระธิดาองค์ใหญ่ในพลเอก พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ และหม่อมหลวงบัว กิติยากร โดยพระนาม "สิริกิติ์" ได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีในรัชกาลที่ 7

ทรงสำเร็จการศึกษาเบื้องต้น ณ โรงเรียนราชินี และโรงเรียนเซนต์ฟรังซีสซาเวียร์คอนแวนต์ ต่อมาได้โดยเสด็จพระชนกซึ่งทรงดำรงตำแหน่งอัครราชทูต ณ สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส และเดนมาร์ก ตามลำดับ ระหว่างที่ประทับในยุโรป ทรงศึกษาต่อด้านภาษาและดนตรี

พ.ศ. 2491 ขณะประทับ ณ กรุงปารีส ได้มีพระราชปฏิสันถารกับพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ซึ่งนำไปสู่พระราชพิธีหมั้นเป็นการภายใน ณ เมืองโลซานน์ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ในวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2492 ต่อมาวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2493 ทรงเข้าพระราชพิธีราชาภิเษกสมรส และทรงได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ และในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก วันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 ทรงได้รับการเฉลิมพระยศเป็น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี

เมื่อพ.ศ. 2499 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จออกทรงพระผนวช ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้งให้ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ด้วยพระปรีชาสามารถในการปฏิบัติพระราชกรณียกิจเป็นที่ประจักษ์ จึงทรงได้รับการสถาปนาพระราชอิสริยยศขึ้นเป็น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ

ตลอดรัชสมัย ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจนานัปการเคียงคู่พระบารมีแห่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ทรงริเริ่มโครงการในพระราชดำริมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการส่งเสริมศิลปาชีพเพื่ออนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของชาติและยกระดับคุณภาพชีวิตของราษฎร นอกจากนี้ ทรงดำรงตำแหน่งสภานายิกาสภากาชาดไทยตั้งแต่ พ.ศ. 2499 เป็นต้นมา

ประกาศสำนักพระราชวัง

วันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2568 สำนักพระราชวังออกประกาศเรื่อง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สวรรคต ความว่า

ตามที่คณะแพทย์ผู้ถวายการรักษาได้กราบบังคมทูลเชิญ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ประทับ ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เพื่อถวายการดูแลอย่างต่อเนื่องนั้น

ตั้งแต่วันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2568 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงพระประชวรจากภาวะติดเชื้อในกระแสพระโลหิต แม้คณะแพทย์ได้ถวายการรักษาอย่างสุดความสามารถ แต่พระอาการได้ทรุดหนักลงตามลำดับ และเสด็จสวรรคตด้วยพระอาการสงบ ในวันศุกร์ที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2568 เวลา 21:21 น. ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย สิริพระชนมพรรษา 93 พรรษา

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สำนักพระราชวังจัดการพระบรมศพถวายพระเกียรติยศสูงสุดตามราชประเพณี โดยประดิษฐานพระบรมศพ ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง และให้พระบรมวงศานุวงศ์และข้าทูลละอองธุลีพระบาทในราชสำนักไว้ทุกข์ถวาย มีกำหนด 1 ปี ตั้งแต่วันสวรรคตเป็นต้นไป