เปิดแผนกู้วิกฤต! ประกันสังคมจ่อล้มละลายปี 2597 เร่งปฏิรูปยืดอายุกองทุน

เปิดแผนกู้วิกฤต! ประกันสังคมจ่อล้มละลายปี 2597 เร่งปฏิรูปยืดอายุกองทุน

สำนักงานประกันสังคม (สปส.) เผยผลศึกษาปี 2563 ร่วมกับ ILO คาดการณ์ว่า กองทุนประกันสังคมภายใต้เงื่อนไขปัจจุบัน ส่อวิกฤตเงินสำรองหมดลงในปี 2597 เนื่องจากประเทศไทยกำลังเข้าสู่สังคมสูงวัย ทำให้รายรับไม่สมดุลกับรายจ่ายที่เพิ่มสูงขึ้น โดยเฉพาะค่ารักษาพยาบาล

สถานการณ์เงินกองทุนประกันสังคมปัจจุบัน:

เงินสมทบเพียงพอค่าใช้จ่ายถึงปี 2578
ปี 2579 เป็นต้นไป ต้องใช้ผลตอบแทนลงทุนร่วมกับเงินสมทบ
ปี 2585 รายรับรวมไม่พอรายจ่าย เงินสำรองเริ่มลด
ปี 2597 เงินสำรองหมด
หลังปี 2597 ต้องเก็บเงินสมทบอัตรา 20.3% เพื่อให้พอรายจ่าย
ปัจจุบัน (ธ.ค. 2567) ประกันสังคมคุ้มครองผู้ประกันตนกว่า 24.8 ล้านคน แต่โครงสร้างประชากรเปลี่ยน และค่ารักษาพยาบาลสูงขึ้น ทำให้ค่าใช้จ่ายกองทุนเพิ่มมากในอนาคต ซึ่งเป็นปัญหาที่หลายประเทศทั่วโลกกำลังเผชิญ

แนวทางปฏิรูปยืดอายุกองทุน:

สปส. เตรียมแผนปฏิรูปเพื่อยืดอายุกองทุนจากเดิม 30 ปี เป็น 55 ปี โดยมีองค์ประกอบหลักคือ:

ขยายอายุการเกิดสิทธิรับบำนาญ
เพิ่มอัตราเงินสมทบแบบค่อยเป็นค่อยไป
ดันปฏิรูปโครงสร้าง สู่องค์กรอิสระ:

สปส. ยังเสนอปรับโครงสร้างองค์กรให้เป็นอิสระ ไม่ใช่ส่วนราชการ เพื่อเพิ่มความคล่องตัวในการบริหารและบริการ ซึ่งมีการศึกษาแนวทางต่างๆ มาตั้งแต่ปี 2538 แต่ยังติดข้อจำกัดของระบบราชการ ล่าสุดเสนอแยกกองบริหารการลงทุนเป็นหน่วยงานอิสระ แต่ยังไม่ผ่าน ครม.

ความเสี่ยงและข้อจำกัดการปรับโครงสร้าง:

การบริหารงาน: เสี่ยงถูกแทรกแซง หากสรรหากรรมการและระบบควบคุมไม่รัดกุม
การบริหารการเงิน: งบประมาณอาจไม่รัดกุมเท่าภาครัฐ ขาดการสนับสนุนจากรัฐ
การบริหารการลงทุน: เสี่ยงถูกแทรกแซง ขาดประสิทธิภาพควบคุม
การบริหารบุคลากร: ภาระค่าใช้จ่ายสูง หากบริหารไม่รัดกุม

แม้การปฏิรูปจะมีความท้าทาย แต่การมีแผนถือเป็นเข็มทิศสำคัญในการแก้ไขปัญหา เพื่อลดผลกระทบต่อผู้ประกันตนในอนาคต