อ.วิจิตรศิลป์ ชี้ สถาบันศิลปะไทย มึนสิทธิฯไม่นับถือแม้แต่ตัวเอง

ควันหลง "ดีเบต" นิสิตจุฬาฯ อ.วิจิตรศิลป์ ไขปมสถาบันศิลปะ "ไทยๆ" มึนประเด็น "สิทธิมนุษยชน" ชี้ไม่นับถือแม้แต่ตัวเอง

สืบเนื่องกรณีการดีเบตประเด็นรับน้องใหม่ ของนิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ซึ่งนายเนติวิทย์ โชติภัทร์ไพศาล รวมถึงนิสิตบางส่วนมีการอ้างถึงสิทธิมนุษยชน ในขณะที่นิสิตคณะศิลปกรรมศาสตร์รายหนึ่งกล่าวในทำนองว่า ตนเรียนศิลปะเป็นหลัก จึงไม่ค่อยเข้าใจประเด็นสิทธิมนุษยชนมากนัก ต่อมา ได้ถูกกล่าวถึงในสังคมออนไลน์เป็นอย่างมาก

เมื่อวันที่ 18 มิ.ย. นายทัศนัย เศรษฐเสรี อาจารย์คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้วิเคราะห์ประเด็นดังกล่าวในเชิงวิชาการผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว ว่าเหตุใดโรงเรียนศิลปะ "แบบไทย" จึงเน้นแต่การเรียนศิลปะเท่านั้น โดยไม่ให้ความสำคัญกับมนุษยนิยม"ถ้าผมจะลองหาคำอธิบายแบบรุ่มร่ามหน่อย คงเป็นเพราะการรับความคิดแบบอิตาเลี่ยนเรนาซองค์เข้ามาโดยที่ไม่ได้มีปรัชญามนุษยนิยมแนบมาด้วยตั้งแต่สมัยศิลป์ พีระศรี และเป็นเพียงรูปแบบการฝึกฝนทางการช่างแบบเรนาซองค์ที่เป็นการศึกษาในศิลปะวิทยาการเพียงด้านเดียว ซึ่งในความเป็นเรนาซองค์นั้นไม่ใช่เพียงศิลปะเท่านั้น หากแต่มีการแพทย์ วิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์และเทววิทยาอีกด้วย กล่าวคือความเป็นเรนาซองค์เรียกร้องการบูรณาการความรู้อย่างมาก

นอกจากการปลูกฝังความเป็นเรนาซองค์เพียงบางด้านที่ไม่มีมนุษยนิยมมาด้วยแล้ว ศิลปะสมัยใหม่ในประเทศไทยตั้งแต่เริ่มต้นยังใช้ปรัชญาสุนทรียศาสตร์แบบ neo-platonic ซึ่งเป็นฐานทางเทววิทยาให้กับคริสตจักรในยุคกลางมาใช้เป็นกรอบความคิดเรื่องความงามและรูปทรง ความคิดแบบ neo-platonic นี้ปรับตัวเข้ากับพุทธศาสนาเชิงสถาบัน ที่ทำให้ปรัชญาสุนทรียศาสตร์แบบฝรั่งสามารถอธิบายภาวะความบริสุทธิ์ของจิตและการบำเพ็ญเพียรในการฝึกฝนทางการช่างได้เป็นอย่างดี

สถาบันศิลปะแบบไทยๆ จึงไม่มีความคิดเรื่องมนุษยนิยม แต่เน้นความเป็นปัจเจกชนนิยม ซึ่งเป็นด้านเล็กๆ ในมนุษยนิยมเท่านั้น และเป็นลักษณะของความเป็นปัจเจกชนนิยมที่ไม่มีมิติของสังคม ตรงนี้สวมรอยอย่างลงตัวพอดีกับการบรรลุธรรมโดยปัจเจกแบบพุทธฝ่ายเถรวาท ดังนั้นการศึกษาวิทยาการในเรื่องอื่นๆ จึงไม่มีความสำคัญเท่ากับการเผยแสดงความเป็นปัจเจกศิลปิน ซึ่งตรงนี้อธิบายได้ว่าทำไมโรงเรียนศิลปะแบบไทยๆ จึงไม่ศึกษาในเรื่องอื่น นอกจากการฝึกฝนด้านทักษะและเทคนิค"

นายทัศนัย ย้งระบุด้วยว่า หากให้อธิบายอย่างง่ายๆ คือ บุคคลเหล่านั้น ไม่มีความนับถือและวินัยในตัวเอง เอาแต่เล่น และไม่มีความผิดชอบต่ออะไรโดยทั้งสิ้น