ย้อนรอย Pea Soup Fog หมอกควันพิษในประวัติศาสตร์ลอนดอนที่คร่าชีวิตผู้คนนับหมื่น!

ที่จริงแล้วปัญหาเรื่องมลพิษในอากาศจะเรียกว่าเป็นสิ่งที่คนลอนดอนสมัยก่อนคุ้นเคยดีก็ว่าได้ เพราะในยุคนั้นอังกฤษยังใช้พลังงานจากถ่านหินเป็นหลัก และถ่านหินที่ใช้กันในประเทศส่วนใหญ่เป็นถ่านหินอ่อนซึ่งมีคุณภาพต่ำ ในขณะที่ถ่านหินที่มีคุณภาพดีกว่านิยมส่งออกไปต่างประเทศแทน ซึ่งการเผาถ่านหินนี้เองทำให้เกิดเขม่าดำ ฝุ่นละออง รวมไปถึงสารพิษอย่างซัลเฟอร์ไดออกไซด์ที่เป็นอันตรายต่อร่างกายเมื่อหายใจเข้าไป หากถามว่าร้ายแรงขนาดไหน ก็คือในระดับคนที่สูดดมเข้าไปในปริมาณมากเสียชีวิตได้เลยล่ะค่ะ

ก่อนหน้านี้แม้อากาศในเมืองจะไม่ดีสักเท่าไหร่ แต่ผู้คนก็ยังใช้ชีวิตได้เพราะยังมีการถ่ายเทอากาศไปมา จนกระทั่งถึงหน้าหนาวช่วงต้นเดือนธันวาคม ปี 1952 อากาศปีนั้นหนาวเย็นกว่าปกติ ทำให้ประชาชนทั่วไปใช้ถ่านหินในการจุดเตาผิงเพิ่มความอบอุ่นในบ้านเป็นจำนวนมากขึ้น โรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ ก็ยังใช้ถ่านหินและผลิตเขม่าควันปริมาณมากตามเคย กิจวัตรประจำวันของทุกคนดำเนินไปตามที่ควรจะเป็น แต่ในวันที่ 5 ธันวาคม กรุงลอนดอนกลับถูกปกคลุมไปด้วยหมอกหนาชนิดที่ว่าก้มลงมองเท้าตัวเองยังไม่เห็น

อย่างที่พี่บอกไปก่อนหน้านี้ว่าหมอกควันที่เกิดขึ้นไม่ใช่หมอกธรรมดา แต่เป็นหมอกพิษร้ายแรงและส่งผลต่อสุขภาพร่างกายโดยตรง โดยเฉพาะกับเด็ก ผู้สูงอายุ และคนที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบหายใจ แต่กว่าที่คนจะตระหนักได้ว่ามันอันตรายก็ตอนที่โลงศพและช่อดอกไม้ขาดตลาดนั่นแหละค่ะ เพียงแค่ 5 วันที่หมอกควันพิษปกคลุมลอนดอน ตัวเลขของผู้เสียชีวิตด้วยโรคหลอดลมอักเสบและปอดอักเสบสูงขึ้นถึง 7 เท่า และอัตราการตายในย่านอีสต์เอนด์ (East End) ก็พุ่งมาถึง 9 เท่าเลยทีเดียว นับแค่จำนวนคนที่เสียชีวิตทันทีจากเหตุการณ์นั้นก็สูงถึง 4,000 คนแล้วค่ะ ซึ่งในภายหลังนักวิชาการหลายคนก็ออกมาบอกว่า มีคนเสียชีวิตจากเหตุการณ์นี้อย่างน้อย 8,000 คน และอาจสูงถึง 12,000 คนเลยด้วยซ้ำ แถมยังมีอีกกว่า 100,000 รายที่ได้รับผลกระทบด้านสุขภาพอีกต่างหาก

เนื่องจากหมอกเป็นปรากฎการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นเป็นปกติในลอนดอน ทำให้ไม่มีใครตื่นตัวกับเรื่องนี้เลย ซึ่งนั่นก็รวมไปถึงรัฐบาลด้วยเช่นกันค่ะ อย่างไรก็ตามในวันที่ 9 ธันวาคม หมอกพิษก็ค่อยๆ สลายตัวเนื่องจากลมทางฝั่งตะวันตกพัดมา หลังเหตุการณ์ผ่านพ้น รัฐสภาอังกฤษได้ออก “กฎหมายอากาศสะอาด” (Clean Air Act) ในปี 1956 เพื่อแก้ไขปัญหามลพิษ โดยจำกัดการเผาถ่านหินในเขตเมือง และให้อำนาจเทศบาลท้องถิ่นในการจัดตั้งเขตปลอดบุหรี่ขึ้น รวมไปถึงให้เงินสนับสนุนแต่ละบ้านเพื่อเปลี่ยนการใช้ถ่านหินมาเป็นพลังงานทางเลือกอื่นๆ เช่น ใช้ก๊าซ น้ำมัน หรือไฟฟ้าแทน พี่ว่าน่าชื่นชมรัฐบาลอังกฤษที่มองเห็นปัญหาและหาทางแก้ไขอย่างจริงจัง แม้จะใช้เวลาปี แต่ในที่สุดก็เห็นผลดีตามมาแบบในปัจจุบันค่ะ