ผู้สื่อข่าวรายงานจากรัฐสภาวันนี้ (10 มี.ค.) ว่า นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรีได้เสนอร่างพ.ร.บ.ขั้นตอนและวิธีการจัดทำหนังสือสัญญาเข้าสู่ที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร
เพื่อพิจารณาในวันประชุมสภาผู้แทนราษฎร วันพุธนี้แล้ว หลังจากที่รัฐธรรมนูญมาตรา190 วรรคห้า บัญญัติให้มีกฎหมายว่าด้วยการกำหนดขั้นตอนและวิธีการจัดทำหนังสือ สัญญาที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศอย่างกว้างขวาง หรือมีผลผูกพันด้านการค้าหรือการลงทุนอย่างมีนัยสำคัญ อย่างไรก็ตาม มี ส.ส.ของพรรคร่วมรัฐบาลบางส่วนท้วงติงกรณีการยกเว้นไม่นำสัญญากู้ เงินหรือค้ำประกันเงินกู้ที่รัฐบาลไทยทำขึ้นมาขอความเห็นชอบจากที่ประชุมรัฐสภาว่าอาจเข้าข่ายขัดรัฐธรรมนูญได้
สาระสำคัญของพ.ร.บ.ฉบับนี้ระบุว่าหนังสือสัญญาดังต่อไปนี้ให้ ดำเนินการตามขั้นตอนและวิธีการตามพ.ร.บ.นี้ คือ
1.หนังสือสัญญาที่มีบทเปลี่ยนแปลงอาณาเขตไทยหรือเขตพื้นที่นอกอาณาเขต ประเทศไทยมีสิทธิอธิปไตยหรือมีเขตอำนาจตามหนังสือสัญญาหรือตามกฎหมายระหว่างประเทศ 2.หนังสือสัญญาที่จะต้องออกพ.ร.บ.เพื่อให้การเป็นไปตามหนังสือสัญญา 3.หนังสือสัญญาที่มีผลผูกพันงบประมาณของประเทศอย่างมีนัยสำคัญ 4.หนังสือสัญญาที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจหรือสังคมของประเทศ อย่างกว้างขวาง 5.หนังสือสัญญาที่มีผลผูกพันด้านการค้าหรือการลงทุนของประเทศอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งนี้หนังสือสัญญาตามวรรคหนึ่งไม่รวมถึงหนังสือสัญญากู้เงินหรือค้ำประกัน เงินกู้ที่รัฐบาลไทย หรือราชอาณาจักรไทย ทำขึ้นตามกฎหมายที่ให้อำนาจไว้เป็นการเฉพาะหรือเป็นการทั่วไป
นอกจากนี้ ในมาตรา10 ยังระบุไว้ว่า ก่อนจัดทำกรอบการเจรจาเพื่อจัดทำหนังสือสัญญาดังกล่าว
หน่วยงานที่รับผิดชอบต้องจัดให้มีการศึกษาวิจัยในเรื่องที่ส่งผลกระทบต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจหรือสังคมของประเทศ ตลอดจนผลผูกพันด้านการค้าหรือการลงทุนของประเทศ และผลกระทบต่อบุคคลหากมีการทำหนังสือสัญญา และต้องหาแนวทางป้องกัน แก้ไขหรือเยียวยาผลกระทบดังกล่าวโดยคำนึงถึงความเป็นธรรมระหว่างผู้ที่ได้ ประโยชน์กับผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการปฏิบัติตามหนังสือสัญญานั้นและประชาชน ทั่วไป รวมทั้งระบุให้หน่วยงานที่รับผิดชอบเผยแพร่รายงานผลการวิจัยและการจัดการรับ ฟังความคิดเห็นของประชาชนเกี่ยวกับรายงานผลการศึกษาดังกล่าวผ่านระบบเครือ ข่ายสารสนเทศของหน่วยงานที่รับผิดชอบ
ในมาตรา15 ยังระบุด้วยว่าหนังสือสัญญาใดที่มีผลใช้บังคับเมื่อมีการลงนามโดยไม่ต้อง แสดงเจตนาให้มีผลผูกพันภายหลัง ครม.ต้องเสนอหนังสือสัญญานั้นต่อรัฐสภาเพื่อให้ความเห็นชอบก่อนการลงนาม
เมื่อหนังสือสัญญามีผลใช้บังคับแล้วให้หน่วยงานที่รับผิดชอบจัดให้มีการศึกษาผลกระทบจากการปฏิบัติตามหนังสือสัญญาที่มีต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจ หรือสังคมของประเทศ ตลอดจนผลผูกพันด้านการค้าหรือการลงทุนของประเทศและผลกระทบต่อบุคคลและให้ เสนอแนะมาตรการแก้ไขเยียวยาผลกระทบต่อ ครม.เพื่อพิจารณา และให้กระทรวงการต่างประเทศจัดให้มีฐานข้อมูลหนังสือสัญญาเพื่อรวบรวมและ เผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับหนังสือสัญญาผ่านระบบเครือข่ายสารสนเทศของกระทรวงการ ต่างประเทศ เพื่อให้ประชาชนสามารถตรวจดูได้