เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’ “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”

เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’  “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”

พ่อแม่หลายคนอาจคิดว่า ถ้าอยากให้ลูกเก่งเป็นอัจฉริยะ จะต้องส่งเสริมให้ลูกได้ใช้สื่อการเรียนการสอนหรือมีของเล่นส่งเสริมพัฒนาการแพงๆ แท้จริงแล้ว...เพียงแค่ "ธรรมชาติที่รายล้อมรอบตัวเด็ก" ก็เป็นสื่อการเรียนรู้ เป็นของเล่นที่ดีให้กับลูกได้ หากรู้จักนำมาใช้

น้อมรำลึกถึง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช พระมหากษัตริย์ผู้ทรงมีพระปรีชาสามารถและมีพระอัจฉริยภาพรอบด้าน ทรงได้รับการถวายปริญญากิตติมศักดิ์ถึง 136 ใบ ซึ่งนับเป็นสถิติโลกประการหนึ่ง ทว่าในวัยพระเยาว์ ของเล่นของพระองค์ทรงสุดแสนจะธรรมดา

ซึ่งเป็นไปตามพระราชประสงค์ของ "พระราชบิดา" สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ซึ่งได้รับการเทิดพระเกียรติให้เป็น "พระปรมาจารย์แห่งองค์ความรู้เรื่องการพัฒนาสมอง" และ "พระราชชนนี" สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ซึ่งได้รับการเทิดพระเกียรติให้เป็น "พระปรมาจารย์ที่มีความรู้และเข้าใจหลักการเลี้ยงดูเด็ก" ที่ทรงนำหลักธรรมชาติในการเรียนรู้ของสมองให้เติบโตเต็มศักยภาพ คือ "เรียนรู้จากการเล่น" มาใช้ในการเลี้ยงดูพระราชโอรสและพระราชธิดาทั้ง 3 พระองค์

จากพระนิพนธ์ "เจ้านายเล็กๆ-ยุวกษัตริย์" ในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงเขียนถึง "วัยพระเยาว์ 3 พระองค์" แสดงให้เห็นว่าทั้ง 3 พระองค์ทรงเล่นกับธรรมชาติต่างๆ เช่น ดิน น้ำ ลม ไฟ ทราย สัตว์เลี้ยง เล่นแก้ปัญหา เล่นตามบทบาทสมมุติ เล่นเดินทางและการท่องเที่ยว เล่นกับของจริงที่หลากหลาย การทำบุญทำทาน การฟังและเล่นดนตรี เล่นกับสถานการณ์จริง เล่นกับเพื่อนที่หลากหลาย ลานกีฬา เล่นกับงานบ้าน เล่นกับงานประดิษฐ์

"แม่อยากให้ลูกๆ ได้อยู่กลางแจ้งให้มากที่สุด ท่านจัดที่ทางสร้างที่เล่นทราย"

"เมื่อเอาน้ำเทลงไปในทราย น้ำก็จะซึมลงไปหมด จึงย้ายกันออกมาเล่นข้างนอก ขุดคลองในดินแล้วนำน้ำมาใส่ ให้มาไหลในคลองแล้ววิ่งไปเก็บกิ่งไม้ที่พุ่มไม้"

"นี่คือการสัมผัสครั้งแรกกับงานชลประทานและการปลูกป่า"

จากพระนิพนธ์สะท้อนให้เห็นว่า ทั้ง 3 พระองค์ทรงเล่นอย่างธรรมดาๆ แต่สิ่งที่ตามมาคือ "สมองเรียนรู้แบบอัจฉริยะ"


ศ.นพ.ประเสริฐ บุญเกิด ที่ปรึกษางานพัฒนาสมองเพื่อการเรียนรู้ สำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน) หรือ สบร. อธิบายว่า เป็นการเล่นธรรมดาๆ ที่แทบไม่ต้องลงทุนเรื่องเงิน แต่ต้องลงทุนเรื่องเวลา ความรัก ความเอาใจใส่ ทั้งนี้ แม้ธรรมชาติจะพูดไม่ได้ แต่สอนเด็กให้เรียนรู้ได้ เด็กจะได้พื้นฐานองค์ความรู้ทุกศาสตร์จากธรรมชาติ

"ของเล่นต่างๆ ได้สร้างพื้นฐานสำคัญของชีวิต อย่างการเล่นกับของเล่นมีชีวิต เช่น พ่อ แม่ ญาติพี่น้อง เพื่อน ถือเป็นรากแก้วของพลังชีวิต พลังใจ พลังความรู้ พลังคุณธรรม ส่วนการเล่นของเล่นไม่มีชีวิตหรือเล่นกับธรรมชาติ เช่น ดิน น้ำ ทราย ก็ได้สัจธรรมขององค์ความรู้มากมาย อย่างเล่นกับน้ำ น้ำพูดไม่ได้ แต่สอนให้เด็กเรียนรู้ภาษา คณิต วิทย์ หรือเล่นกับสัตว์ สัตว์พูดไม่ได้ แต่สอนให้เด็กรู้ภาษา คณิต วิทย์ และคุณธรรมไปพร้อมๆ กันได้"

"พระองค์มีพระอัจฉริยภาพรอบทิศ ทั้งรัฐศาสตร์ นิติศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ ก็เริ่มจากเล่นกับดิน ทราย สร้างเขื่อน ฉะนั้นช่วงวัยเยาว์นี้สำคัญ ผ่านแล้วผ่านเลย พ่อแม่มักเข้าใจผิดว่ารอให้มีเวลาก่อน ซึ่งถึงเวลานั้นก็สายไปเสียแล้ว" ศ.นพ.ประเสริฐกล่าว

สิ่งที่ทั้ง 3 พระองค์ทรงได้รับการเลี้ยงดูมา ภายหลังถูกนักวิทยาศาสตร์ นักจิตวิทยา และนักการศึกษา ที่ได้คิดค้นหาวิธีนำศักยภาพสมองมนุษย์มาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ค้นพบเกิดเป็นแนวคิดการจัดการเรียนรู้ตามหลักการพัฒนาสมอง หรือ Brain-based Learning (BBL) ซึ่งปัจจุบันถูกนำมาทดลองใช้อย่างแพร่หลายในระบบการศึกษาสากล และเนื่องในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงเจริญพระชนมพรรษา 80 พรรษา สบร.จึงได้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตจัดทำและพิมพ์หนังสือ "เล่นตามรอยพระยุคลบาท" เพื่อเป็นประโยชน์ต่อการเลี้ยงดูบุตรของปวงชนชาวไทย ส่งเสริมสมองเด็กให้เติบโตเต็มที่และเต็มศักยภาพทุกช่วงอายุ

หนังสือได้แนะนำสิ่งสำคัญต้องทำดังนี้ เริ่มจากจัดสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย เช่นมีทราย หิน ดิน น้ำ ต้นไม้ มีบริเวณเพียงพอสำหรับการเคลื่อนไหวในบ้านนอกบ้าน จากนั้นเปิดโอกาสและปล่อยให้เด็กเลือกเล่นอย่างอิสระ คอยสังเกตและค้นหาศักยภาพในการเรียนรู้และความถนัดเฉพาะตัวของเด็ก และหาทางพัฒนาทักษะนั้นให้เพิ่มพูนยิ่งๆ ขึ้นไป และที่สำคัญพ่อแม่ต้องคอยปกป้องไม่ให้เกิดอันตรายและดูแลความปลอดภัยตลอดเวลา

อย่างไรก็ตาม การเล่นบางอย่างอาจมีความเสี่ยง เช่น การใช้ค้อน การเล่นไฟ การเล่นในบ่อน้ำ ถึงแม้ว่าจะอันตราย ก็ควรเปิดโอกาสให้เด็กได้เล่นบ้าง เพราะเป็นการเรียนรู้ที่สำคัญอย่างหนึ่งของสมอง โดยสามารถเริ่มด้วยวิธีตั้งคำถามกระตุ้นให้เด็กคิด หาทางป้องกันร่วมกับผู้ใหญ่ก่อนลงมือเล่น ขณะที่ระหว่างเล่นผู้ใหญ่ต้องเฝ้าดูแลความปลอดภัยตลอดเวลา

เพราะ "เล่น" คือ "เรียน" และ "เรียน" คือ "เล่น"


เป้าหมายสูงสุดที่เกิดจากการเล่นคือ การเรียนรู้ของสมองที่สามารถคิด ค้น ทำ และพัฒนาได้ด้วยตนเอง จากฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา ที่ได้สังคมตลอดมา ตั้งแต่วัยเยาว์

วิธีการมีหลายรูปแบบ เช่น

-เล่นกับสัตว์เลี้ยง

แม้สัตว์จะพูดไม่ได้ แต่สอนเด็กได้ สัตว์เลี้ยงมีองค์ความรู้ด้านภาษา คณิต วิทย์ ความรู้สึก คุณธรรม จริยธรรม โดยเสียงที่มาพร้อมลักษณะของสัตว์ คือ ข้อมูลพื้นฐานที่นำไปสู่ความเข้าใจและการเรียนรู้ "ภาษา" จำนวนของสัตว์ ขา ปีก และอวัยวะอื่นๆ คือ ข้อมูลพื้นฐานที่นำไปสู่ความเข้าใจและเรียนรู้ "คณิต" เสียง กลิ่น ขนาด ลักษณะ การเคลื่อนไหว ปฏิสัมพันธ์ โต้ตอบ คือ ข้อมูลพื้นฐานที่นำไปสู่ความเข้าใจและการเรียนรู้ "วิทย์" ความเมตตากรุณาต่อสัตว์ ความเข้าใจความรู้สึกของสัตว์โลก ความรับผิดชอบต่อสัตว์เลี้ยง คือ ข้อมูลพื้นฐานที่นำไปสู่การเรียนรู้คุณธรรม

-เล่นแก้ปัญหา

"แม่เล่าว่า พระองค์เล็ก ถึงแม้ว่าจะยังเดินไม่ได้ ก็มีวิธีของพระองค์เองในการข้ามถนนหน้าบ้านที่เป็นกรวดแหลมๆ ท่านจะโก้งโค้ง เอามือและเท้าแตะพื้น และเดินสี่เท้าแบบนี้ไป แทนที่จะคลานให้เจ็บเข่า" จากพระนิพนธ์ "เจ้านายเล็กๆ-ยุวกษัตริย์" การเล่นต่างๆ มักนำไปสู่การแก้ปัญหาเสมอ ไม่ว่าจะเป็น การลองผิด ลองถูก และเกิดการเรียนรู้ การค้นหาสาเหตุของปัญหา การหาแนวทางที่หลากหลายในการแก้ปัญหา การตัดสินใจเลือกแนวทางและวิธีการแก้ปัญหาที่ดีที่สุด

การแก้ปัญหาของเด็ก ถึงแม้จะดูเป็นเรื่องเล็กน้อยสำหรับผู้ใหญ่ แต่มีคุณค่ามหาศาลสำหรับการเรียนรู้ของเด็ก นับเป็นแรงบันดาลใจสำคัญในการสร้างเด็กและเยาวชนไทยให้มีความฉลาดทางปัญญา ควบคู่ไปกับความฉลาดทางอารมณ์ สังคม และร่างกาย

เล่นตามรอยพระยุคลบาท


เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’  “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”


เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’  “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”


เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’  “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”


เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’  “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”


เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’  “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”


เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’  “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”


เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’  “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”


เลี้ยงลูกแบบ’สมเด็จย่า’  “เล่น” คือ “เรียน” - “เรียน” คือ “เล่น”


Cr.matichon

เครดิต :
 

ข่าวดารา ข่าวในกระแส บน Facebook อัพเดตไว เร็วทันใจ คลิกที่นี่!!
กระทู้เด็ดน่าแชร์