ลำดวน สีกันยา ในความทรงจำของครอบครัวและคนรอบตัว

สตรีแห่งความเงียบงำ
หมู่บ้านเล็ก ๆ ที่ตั้งอยู่กลางทุ่งนาผืนกว้างในพื้นที่ บ้านโพน ต.ธาตุ อ.เพ็ญ จ.อุดรธานี ดูภายนอกเป็นหมู่บ้านที่ไม่ได้ดูแร้นแค้น สองข้างทางเต็มไปด้วยบ้านที่ปลูกด้วยไม้แบบดั้งเดิมและปูนแบบทันสมัยปะปนกันไป บ้านเรือนส่วนใหญ่เป็นที่พักอาศัย และยังมีร้านขายของชำ ร้านอาหาร และร้านกาแฟปะปนกันอยู่เป็นวิถีชีวิตแบบใหม่ของคนในพื้นที่ ประชากรส่วนใหญ่เป็นกลุ่มผู้สูงอายุและเด็ก โดยคนหนุ่มคนสาวต่างออกไปหางานทำต่างพื้นที่

"แม่เพ็ญ" (นามสมมุติ) แม่ค้าขายผักที่บ้านอยู่ห่างจากบ้านของลำดวนไปไม่กี่หลังเป็นหนึ่งในคนเก่าคนแก่ที่รู้จักลำดวนมาตั้งแต่เกิด ถึงแม้ว่าจะไม่ได้สนิทสนมกันมาก แต่แม่เพ็ญรับรู้ความเป็นไปของลำดวนตั้งแต่วัยเด็กของเธอไปจนถึงวันที่เธอแต่งงานกับสามีชาวอังกฤษ

"ลำดวนเขาไม่ค่อยคุยกับใครแต่เขาเป็นคนอัธยาศัยดี นิสัยก็ดี ตอนที่เขาแต่งงานกับฝรั่งใหม่ ๆ พ่อแม่เขาดีใจมากที่อนาคตของลูกสาวจะดีขั้น แต่ฉันก็เห็นว่าพ่อแม่ของลำดวนก็มีชีวิตความเป็นอยู่เหมือนเดิม ไม่ได้สบายขึ้นเหมือนลูกสาวบ้านอื่นที่แต่งงานกับฝรั่ง ก็ยังดูอด ๆ อยาก ๆ เหมือนเดิม" แม่เพ็ญบอกกับบีบีซีไทย

ถึงแม้ชีวิตของ แม่จูมศรี และ พ่อบัวสา ของลำดวน ดูเหมือน "ไม่ได้ดีขึ้น" ดังที่เพื่อนบ้านว่ากัน แต่บีบีซีไทยได้พบว่าทั้งคู่มีที่ดินกว่า 10 ไร่เพื่อทำการเกษตรภายในหมู่บ้าน และยังมีบ้านอยู่อีกสองหลังที่ ต.เชียงหวาง อ.เพ็ญ จ.อุดรธานี ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากบ้านหลังแรก และมีอีกหลังหนึ่งอยู่ที่ ต.หนองสำโรง อ.เมือง จ.อุดรธานี โดยสองสามีภรรยามีรถมอเตอร์ไซค์พ่วงหลังไว้เป็นยานพาหนะเพื่อใช้เดินทางไปตามที่ต่าง ๆ

แม่เพ็ญอธิบายเพิ่มเติมว่าช่วงแรก ๆ ที่ลำดวนเพิ่งแต่งงานไปใหม่ ๆ เธอกลับมาเยี่ยมบ้านพร้อมกับสามีอย่างน้อยปีละครั้ง และเมื่อเธอมีลูกกับสามีชาวอังกฤษอีกสองคน เธอก็มักจะพาลูก ๆ ของเธอกลับมาเยี่ยมบ้านด้วย และก็ไม่ได้ออกมาสุงสิงกับชาวบ้านตามเคย ครั้งสุดท้ายที่ลำดวนกลับมาเยี่ยมบ้านคือเมื่อปี พ.ศ. 2547 จากนั้นก็ไม่เคยกลับมาอีกเลย

ไม่ไกลจากบ้านของลำดวนที่ทางแยกท้ายหมู่บ้านเป็นที่ตั้งของวัดโพนสว่างที่ซึ่งเปรียบเสมือนเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านในละแวกนั้น โดยพระสงฆ์รูปเดียวที่จำวัดนี้อยู่คือพระสมัย มหาวีโร อายุ 54 ปี ถึงแม้ว่าพระสมัยจะเพิ่งย้ายเข้ามาอยู่ที่วัดได้เพียงแค่ 7 ปี และไม่เคยได้เห็นหรือรู้จักกับลำดวนก่อนหน้าที่เธอจะหายตัวไป แต่พระสมัยน่าจะเป็นบุคคลที่รู้เรื่องราวเกี่ยวกับลำดวนมากที่สุด เพราะนายบัวสามักจะนำจดหมายและเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับลำดวนมาให้พระสมัยอ่าน

"บัวสาเขาพูดไม่เก่ง เวลามีอะไรเขาก็ให้อาตมาช่วยพูดให้ตลอด จดหมายต่าง ๆ อาตมาก็เป็นคนอ่านให้เขาฟัง" พระสมัยกล่าว "ล่าสุดครอบครัวของลำดวนติดต่ออาตมาว่าถ้าผลออกมาว่าศพปริศนาที่เจอที่อังกฤษใช่ลำดวนจริง ๆ เขาอยากให้อาตมาทำบุญกระดูกให้และอยากประกอบพิธีทางศาสนาที่นี่ เขายังอยากให้ลูกชายของลำดวนมาบวชเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แม่เขาที่นี่ด้วย"

เสาหลักของครอบครัว
ไม่ว่าสายตาคนภายนอกจะมองว่าลำดวนเป็นคนเช่นไร แต่สำหรับครอบครัวของเธอแล้ว ลำดวนเปรียบเสมือนเสาหลักของครอบครัวที่ตั้งใจเรียนและขยันทำงานเพื่อนำเงินที่ได้มาจุนเจือพ่อแม่และพี่ กับส่งเสียให้น้องได้เรียนหนังสือ

สมสนิท สีกันยา อายุ 59 ปี มีศักดิ์เป็นป้าของลำดวน และ "รู้จักเธอมาทั้งชีวิต" สมสนิทได้เห็นลำดวนมาตลอดตั้งแต่วันแรกในชีวิตตลอดเวลาที่เธออยู่ในประเทศไทย และวันสุดท้ายที่เธอมาเยี่ยมบ้านเกิด สมสนิมบอกว่าภายใต้บุคลิกที่ชอบเก็บตัว แท้จริงแล้วลำดวนมีจิตใจดีและโอบอ้อมอารีมาก

"ลำดวนทำงานหาเลี้ยงครอบครัวตั้งแต่เด็ก ๆ เขาขยันทั้งเรียนและทำงาน เขารักพ่อแม่และพี่น้องเขามาก ช่วงที่เขาเรียนจบและไปทำงานใหม่ ๆ เขาส่งเงินมาให้ที่บ้านตลอด" สมสนิทกล่าว

"ลำดวนมันอาภัพ แฟนคนแรกก็เจ้าชู้ ทำให้ลำดวนต้องช้ำใจและตัดสินใจเลี้ยงลูกคนเดียว พอมามีแฟนฝรั่งก็ไม่ได้ทำให้ชีวิตดีขึ้นเหมือนลูกสาวบ้านอื่นที่แต่งงานกับฝรั่ง"

ญาติและชาวบ้านทุกคนในละแวกนั้นยังจำได้ถึงวันที่เดวิด อาร์มิเทจ มาทำพิธีแต่งงานที่บ้านของลำดวน โดยสมสนิทบอกกับบีบีซีไทยว่าเดวิดต้องการแห่ขันหมากตามประเพณีไทย แต่ทางญาติ ๆ บอกว่าไม่สามารถทำพิธีได้เพราะเดวิดไม่ได้มีสินสอดมาให้ตามประเพณี ดังนั้นทางญาติจึงตัดสินใจทำพิธีผูกข้อมือและทำบายศรีสู่ขวัญให้แทน

บีบีซีไทยได้พบกับ สงวน สีกันยา น้องชายของลำดวนซึ่งอาศัยอยู่ในหมู่บ้านถัดไป สงวนเล่าว่า ยังจำได้เสมอว่าพี่สาวของเขาเป็นคนหาเลี้ยงครอบครัว และส่งเขาเรียนมาตั้งแต่เด็ก ๆ ถึงแม้ว่าน้องชายจะเกเรแค่ไหน ลำดวนก็พร้อมให้อภัยและเกื้อหนุนน้องชายอยู่ตลอด

"พี่ลำดวนเป็นคนทำงานหาเลี้ยงครอบครัว ผมเองเสียอีกที่ไม่ค่อยได้ทำหน้าที่เหมือนพี่สาว" สงวนกล่าวอย่างเศร้าใจ "ส่วนใหญ่เขาจะเขียนจดหมายหาพ่อและโทรหาแม่อยู่อย่างไม่ขาดสาย จนหลังปี 2547 พี่ลำดวนขาดการติดต่อไป ตอนแรกเข้าใจว่าเขาทำงานยุ่งจนไม่มีเวลาเพราะแม่เล่าให้ฟังว่าแฟนพี่ลำดวนไม่ให้เงินใช้เลย พี่เขาเลยต้องไปทำงานหาเงินเอง"

สามียังอยู่ในไทย

     หลังมีการยืนยันว่าลำดวนและสตรีแห่งขุนเขาคือคนเดียวกันไป สื่อบางสำนักเริ่มนำเสนอข่าวเกี่ยวกับเดวิด อาร์มิเทจ สามีของลำดวน เดวิดบอกกับ นสพ.เดอะซันของอังกฤษว่าเขาไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการหายตัวไปของลำดวนแต่อย่างใด  นายอาร์มิเทจ ทำงานเป็นอาจารย์สอนภาษาอังกฤษประจำคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี ตั้งแต่เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 และปัจจุบันยังรับหน้าที่อยู่

ดร.ณรงค์เดช รัตนานนท์เสถียร อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี บอกกับบีบีซีไทยว่า เดวิดยังปฏิบัติหน้าที่เป็นอาจารย์สอนอยู่ตามปกติ โดยทางมหาวิทยาลัยยังไม่รับรู้ถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และยังไม่มีการดำเนินการใด ๆ ทั้งสิ้นจนกว่าจะได้รับข้อมูลจากทางการ

รอคอยการกลับมา

ขณะนี้คนในครอบครัวของลำดวนอยู่ในอาการเศร้าโศกเสียใจเพราะเคยมีความหวังว่าครอบครัวจะได้อยู่กันพร้อมหน้าพร้อมตาอีกครั้ง สงวน เป็นคนหนึ่งที่ได้รับรู้ข้อมูลของลำดวนผ่านลูกสาวของเขาที่ย้ายไปอยู่ที่ออสเตรเลียหลังแต่งงาน  ลูกสาวของสงวนยังติดต่อกับมิ่งขวัญลูกคนแรกของลำดวนที่เกิดกับสามีชาวไทยผ่านโซเชียลมีเดีย มิ่งขวัญก็คอยตามหาแม่ของเขาอยู่ตลอดเวลาเช่นกัน

"ผมคิดว่าถ้าเขายังมีชีวิตอยู่ ยังไงเขาก็ต้องกลับมา ผมบอกแม่อยู่ตลอดว่าพี่ลำดวนอาจแค่ไม่มีเงิน เลยไม่กล้าติดต่อหรือกลับบ้านมา แต่พอรู้แบบนี้แล้วก็เสียใจที่จะไม่มีโอกาสได้กินข้าวหรือพูดคุยกับพี่สาวอีกต่อไปแล้ว" สงวนกล่าว

จูมศรีไม่เคยได้นอนเต็มอิ่มมาตั้งแต่ลำดวนหายตัวไป ถึงวันนี้ยังมีปัญหาทางสุขภาพมากมายอันเป็นผลมาจากความเครียดและการพักผ่อนไม่เพียงพอ

"ตกตอนกลางคืนจะนอนไม่หลับ คิดถึงลูก คิดว่าลูกจะอยู่ยังไง บางวันถึงเช้านอนไม่หลับเลย เป็นห่วงลูกจะกินอยู่ยังไง ทำไมไม่กลับมาหาพ่อแม่เลย" จูมศรีกล่าว

"เคยบอกให้เลิกกับสามีฝรั่งแล้ว แต่ด้วยความรักลูก เขาบอกว่าไม่อยากทิ้งลูก อยากให้ลูกมีครอบครัวที่สมบูรณ์ ถ้าย้อนเวลากลับไปได้ ไม่อยากให้ลูกคนนี้ต้องไปอยู่ที่อังกฤษเลย อยากให้อยู่ใกล้ ๆ กับพ่อแม่ เคยสร้างบ้านให้ ลำดวน ข้างบ้านพ่อแม่ด้วย

"จูมศรีเคยรอคอยลูกสาวให้กลับมาอยู่ในอ้อมกอด บัดนี้รอเพียงกระดูกของลูกสาวที่จะนำมาประกอบพิธีทางศาสนา เธอและครอบครัวต้องการรู้ความจริงในสิ่งที่เกิดกับลำดวน เพื่อที่พวกเขาจะได้หลับเต็มตื่นเสียที