44 ปีของการดำรงไว้ซึ่งพระเกียรติยศ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ

“เมื่อในหลวงรัชกาลที่ ๕  เสด็จขึ้นครองราชย์ได้ทรงให้ยกเลิกพระราชประเพณี “วังหน้า” หรือตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคลเสีย เป็นการปรับปรุงเพื่อให้ทันสมัยสอดคล้องกับการติดต่อกับต่างประเทศ   ซึ่งไม่เข้าใจคำว่า “พระมหาอุปราช” หรือ"วังหน้า"   จนต้องอธิบายว่า คือพระเจ้าแผ่นดินองค์ที่สอ ง นี่คือเหตุผลหลักที่ทำให้มีการตั้งตำแหน่ง “สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร” หรือ “Crown Prince” ขึ้นมาแทนตำแหน่งวังหน้า ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ชาวต่างชาติจะเข้าใจได้ง่ายขึ้น และยังเป็นการป้องกันความสับสนในการเป็นตัวแทนพระมหากษัตริย์ไปทรงงานพระราชประเพณีต่างๆ อีกด้วย

​

(๑) สมเด็จพระบรมราชินีนาถ

​

(๒) พระบรมราชเทวี

​

(๓) พระราชเทวี

​

ผู้ดำรงตำแหน่งทั้ง ๓ จะใช้คำว่า “สมเด็จพระนางเจ้า” นำหน้าชื่อ ดังนั้นเมื่อพระมเหสีพระองค์ใดใน ๓ ตำแหน่งดังกล่าว ให้กำเนิดพระราชโอรส (ลูกชาย) พระราชินีองค์นั้นจะได้รับยศตำแหน่งเป็นพระบรมราชินีนารถ ส่วนพระราชโอรสจะได้รับการแต่งตั้งเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เพื่อสืบราชสมบัติต่อไป

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช  เป็นตำแหน่งที่แสดงถึงการยกย่องพระเกียรติยศสูงสุดของพระราชโอรส สำหรับคำว่า สยามมกุฎราชกุมาร  สร้อยตามตำแหน่ง มาจากคำว่า สยาม อันหมายถึงประเทศไทยในขณะนั้น คำว่ามกุฎ หมายถึง มงกุฎและสูงสุด ส่วนคำว่า ราชกุมาร นั้นหมายถึง พระราชโอรสในพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อรวมกันจึงมีความหมายว่า พระราชโอรสผู้สวมมงกุฎแห่งสยาม ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการพระราชทานอำนาจในฐานะองค์รัชทายาทผู้ที่จะขึ้นครองราชบัลลังก์ ต่อไปในภายหน้า ถือเป็นตำแหน่งสำคัญที่พระราชทานให้กับพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ที่ประสูติในพระอัครมเหสีเท่านั้น

ตำแหน่งสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมารพระองค์แรก คือ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในรัชกาลที่ ๕ แต่ได้เสด็จสวรรคตเสียก่อน ในหลวงรัชกาลที่ ๕ จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สถาปนาพระราชโอรสองค์รองคือ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ ขึ้นดำรงตำแหน่งสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมารแทน

ต่อมาในรัชสมัยของในหลวงรัชกาลที่ ๖ และในหลวงรัชกาลที่ ๗ ไม่ได้มีการแต่งตั้งตำแหน่งสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมารขึ้น เพราะทั้ง ๒ พระองค์ไม่มีพระราชโอรส จนกระทั่งในหลวงรัชกาลที่ ๙ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้า วชิราลงกรณ ขึ้นเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร เมื่อวันที่ ๒๘ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ ปัจจุบันนับว่าเป็นเวลาที่ผ่านมา ๔๔ ปีแล้ว